BİLSEM: Yetenekle Düşünen, Kelimelerle Üreten Çocukların Laboratuvarı
Özel yetenekli çocuklar, sıradan sınıf ortamlarında çoğu zaman kendi potansiyellerini göstermekten uzak kalır. İşte bu noktada devreye giren Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM), Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı, çocukların doğal yeteneklerini keşfeden, geliştiren ve somut üretimlerle destekleyen bir eğitim laboratuvarıdır.
BİLSEM bir kurs veya ek etkinlik merkezi değildir; burası, öğrencinin düşünsel derinliğini ve yaratıcılığını özgürce keşfetmesine olanak sağlar. Amaç, öğrenciyi ezbere dayalı bir yarışa sokmak değil, kendi yeteneklerini fark etmesini ve onları bilinçli biçimde geliştirmesini sağlamaktır.
BİLSEM Programları: Adım Adım Yetenek Yolculuğu
BİLSEM’de eğitim, öğrenciyi kendi potansiyelini keşfetmeye yönlendiren bir yol haritasına sahiptir:
1. İlk Uyum: Çocuk merkeze ve sisteme alışır, bireysel özellikleri gözlemlenir, güvenli ve destekleyici bir öğrenme ortamı oluşturulur.
2. Destek Eğitimi: Temel akademik ve sosyal beceriler güçlendirilir; öğrenci öğrenmeye hazır hâle gelir.
3. Bireysel Yetenek Farkındalığı (BYF): Çocuğun hangi alanlarda yetenekli olduğu belirlenir ve bir yetenek haritası çıkarılır
.4. Özel Yetenekleri Geliştirme (ÖYG) Programı: Tanılanan yetenekler, sistemli ve yönlendirilmiş bir eğitimle geliştirilir; çocuk, ilgisi ve kapasitesine göre özelleştirilmiş eğitim alır.
5. Proje Temelli Uygulamalar: Öğrenciler, yaratıcılıklarını somut ürünlere dönüştürür; disiplinler arası projeler, edebiyat ve yazarlık çalışmaları ile düşünme ve üretme becerilerini birleştirir.
BİLSEM, çocukları başkalarıyla yarışmaya zorlamaz; aksine her öğrencinin kendi potansiyelini keşfetmesine ve geliştirmesine olanak verir.
Edebiyat ve Yaratıcı Yazarlık:Hayal Gücü ile Teknik Buluşması
BİLSEM’de edebiyat çalışmaları, öğrenciyi yalnızca iyi yazan değil, derin düşünen ve kendini güçlü ifade eden bireyler hâline getirir. Edebiyat, dilin düşünceyi biçimlendirdiği, duyguların ve hayal gücünün kelimelere dönüştüğü bir sanattır.Tarih boyunca yazarlar ve şairler, yeteneklerini kendi iç dünyalarıyla harmanlayarak eserler üretmişlerdir:
Orhan Veli Kanık, gündelik yaşamın basit imgelerini şiire dönüştürmüş, kendi gözlem gücü ve hayal dünyasına güvenmiştir.
Attila İlhan, bireysel duyguları toplumsal sorumlulukla birleştirerek şiirlerinde derinlik yaratmıştır.
Sait Faik Abasıyanık, insan hikâyelerini gözlem gücüyle kaynaştırmış ve okuyucuda hem duygu hem düşünce uyandırmıştır.
Bu yazarlar yeteneklerini büyük ölçüde kendi kendilerine geliştirmiş olsa da süreç çoğu zaman inişli çıkışlı, deneme yanılma ve kişisel keşiflerle doludur.
BİLSEM, bu süreci sistemli ve destekleyici bir hâle getirir. ÖYG programları sayesinde çocuklar, doğal yeteneklerini keşfeder ve bunu bilinçli eğitimle birleştirir.
Sonuç: Çok daha üretken, dil ve edebiyat yönü güçlü, özgün ve etkileyici eserler. Atölyelerde verilen rehberlik, çocukların kelime dağarcığını, anlatım gücünü ve hayal dünyasını bilinçli biçimde besler.
Dil Yeteneği:
Kelimelerle Düşünceyi ÖrmekDil yeteneği, kelimeleri doğru seçmekten öte, düşünceyi organize etmek, anlam kurmak ve kendini etkili biçimde ifade edebilmektir. BİLSEM’de öğrenciler, metin çözümleme, yaratıcı yazma ve tartışma atölyeleriyle dil yeteneklerini geliştirir. Dil, öğrencinin düşünceyi özgürce ördüğü bir araçtır; kelimeler bir düşüncenin yapı taşlarıdır.Dil yeteneğini geliştirmek için:Farklı türlerde ve üsluplarda okuma alışkanlığı kazandırmak,Günlük yazılar, öykü, şiir veya denemeler yazmak,Metinler üzerinde tartışmak ve farklı bakış açıları geliştirmek,Dil ve edebiyat projeleri ile öğrendiklerini somutlaştırmak gerekir.Teknoloji, yalnızca destekleyici bir araçtır. Dijital yazma platformları ve sesli hikâye uygulamaları, öğrencinin kelime dağarcığını ve ifade gücünü artırır, ama yapay zekâ öğrencinin düşünme ve hayal gücünün yerini tutamaz.
BİLSEM’de Edebî Ürünler: Yetenek ve Eğitim Buluşması
BİLSEM’de çocuklar, yaratıcılıkları ile akademik becerilerini birleştirerek kendi edebî ürünlerini ortaya koyar: öykü, şiir, kısa metin veya disiplinler arası proje. Bu ürünler, öğrencinin hem doğal yeteneğini hem de eğitimle kazandığı teknik becerileri birleştirdiği çalışmalardır.Öğrenciler, yazar ve şair hayatlarından ilham alır; Sait Faik’in gözlem gücü, Orhan Veli’nin gündelik yaşam imgelerini şiire dönüştürmesi, öğrencinin üretiminde rehber olur. Ancak BİLSEM’de, bu yetenekler bilinçli bir eğitim süreciyle desteklendiği için, çocuklar çok daha üretken, dil ve edebiyat yönü güçlü, özgün ve etkileyici eserler ortaya koyabilir.
Öneriler: Aile ve Öğretmen İçin
Aileler: Evde kelimelerin ve düşüncelerin özgürce paylaşılmasına izin verin; sorulara yanıt vermekten çok, birlikte düşünmeyi öğretin.
Öğretmenler: Her öğrencinin kendine özgü sesini bulmasına rehberlik edin. Dil ve edebiyatı bir ölçme aracı değil, düşünme ve kendini ifade etme alanı olarak görün. Teknolojiyi, öğrencinin yaratıcı süreçlerini destekleyen bir araç olarak kullanın.BİLSEM, çocukların kendi dünyalarını kelimelerle kurduğu, yeteneklerini eğitimle güçlendirdiği ve edebî ürünlere dönüştürdüğü bir laboratuvardır. Bu dünyalar büyüdükçe, Türkiye’nin düşünce ufku ve kültürel üretim kapasitesi de genişler.
