Özel yetenekli çocuklarda öz mutluluk, iç motivasyon gereksiniminde; itici güç olarak, ”ödül ”görevi görür .Özel yetenekli çocuklarda; normal çocuklara göre motivasyon beslenme kaynakları gereksinimi, aile ve eğitim ortamlarında daha belirgin olarak hissedilir. Normal kabul ettiğimiz düzeyde ,her bireyde gözletilebilecek yeteneklerin dışa vurumunda; aile ve okul ortamları çocuğu zorlanmadan yönlendirebilir;
Çünkü, normal düzeyde her bireyde eşit olarak var olabilecek normal bir yeteneğin ortaya çıkarılması ve desteklenmesinde; çocuğun çevresinde bulunan başta aile ve öğretmenleri bu bilindik durum için hazırlıklıdırlar. Aile ve eğitim öğretim ortamları, kendi bilgi-deneyim ve tecrübeleri ile çocuğa yeterli olarak yol gösterici olabilirler .Bu durumda, normal çocukların öz mutluluk kaynaklarının tespiti ve çocuğa uygun ortamların sağlanması da kolaylaşacaktır. Her normal çocuk, okuma yazma öğrenebilir, gündelik iş ve diğer sosyal veya bireysel ihtiyaçlarını karşılayabilir, oyunlara uyum gösterebilir bir düzeyde hazır bulunuşluk ve beceri ile doğar. Böylece, yetenek gelişim düzeyleri ve buna bağlı olarak; diğer fizyolojik gelişimleri normal seyreden bir çocuk, ona sağlanabilecek normal beklentilerinin aile-sosyal çevre ve eğitim öğretim ortamlarında var olması ile, kendi öz mutluluğunu yakalayabilecektir. Çünkü beklentileri ve normal yeteneklerinin ortaya çıkarılması, beslenmesi ve geliştirilmesinde; bulunduğu çevre hazırlıklı ve deneyimlidir.
Bu durum; özel yetenekler hakkında, bilimsel bilgi-deneyim ve teknolojik ilerlemeler sonucunda elde edilen kazanım ve birikimler ile; günümüzde artık, özel yetenekli çocuklar için de geçerlidir diyebiliriz. Öyle ki; yaşam koşulları içerisinde, bilgi deneyim ve tecrübeleri ile en baştan günümüze dek alışılagelmiş olay ve durumlar karşısında, ne yapması gerektiğini bilen insan; artık bu bilindik yetenekler hakkında da bilgi sahibidir ve kendisini aşama aşama geliştirerek yeteneklerin düzeylerini ve eğitim öğretim aşamalarını da artık belirlemiştir. Eski çağlarda, üstün yetenek olarak kabul edilebilecek birçok insan beceri ve davranışları, ilerleyen zaman-teknoloji-bilgi-tecrübe-eğitim öğretim ve bunların sağladığı çeşitli katkılarla normalleşmiş ve sıradan bir durum haline gelmiştir. İnsan, birikim ve deneyimleri ile çağsal gelişmişlik ile de kendi beceri ve davranış düzeylerini kendine alıştırmış ve normalleştirmiştir.
Bu durumda; normal düzeyde seyreden yetenekler ve alt yapısı oluşturulmuş özel yetenekler için ortam ve şartlar artık hazırdır ve böyle çocuklarda “öz mutluluk ”beslenme kaynakları da artık belirlenmiştir, diyebiliriz.
Öz mutlulukta Yeteneğin Önemliliği, Çocuklarda Değişkenliği
Ve
Yeteneğin Çağsal Etkileşim İle Değişim ve Gelişimi
Yetenek , her çocuk için kendini ifade etmede bir araç olmasının yanında; aynı zamanda çocuğun iç motivasyonunu sağlamasında itici güç görevi gören “öz mutluluk ” beslenme kaynağıdır. İç motivasyon sağlamada itici güç görevinde olan öz mutluluk beslenme kaynakları, normal çocuklarda ve özel yetenekli çocuklarda farklılıklar gösterir.
Bu farklılıkların ortaya çıkarılması ise , yeteneklerin keşfi ve geliştirilmesi noktasında; çocuğun bulunduğu ortamların, ”bilgi-deneyim-çağsal etkileşim-yetenek hazır bulunuşluğu” gibi bakımlardan donanımlı oluşlarına bağlıdır. Günümüzde normal kabul edilebilecek düzeyde yetenekli çocuklar ve gelişmişlik etkileri ile eğitsel alt yapısı oluşturulmuş bilindik özel yetenekli çocuklar için, ”öz mutluluk ”sağlayıcı kaynakların belirlenmesi, günümüz yaşam koşulları ve ilerleyen çağsal kazanımlar ile ortaya çıkan veya çıkmakta olan özel yeteneklerin, ”öz mutluluk” kaynaklarının belirlenmesinden daha kolay olacaktır. Örneğin, normal bir çocuğun veya resim-müzik gibi verileri belirgin ve testleri belirlenmiş alanlarda özel yetenekli bir çocuğun, yeteneğini ifadesi ve aile, eğitim öğretim ortamlarında keşfedilmesi; ortamların, çağsal bilgi-deneyim -tecrübe-teknolojik ilerleme- materyal- her tür gereksinim ve bunlara bağlı altyapının hazırlıklı olması sebebiyle, aileyi veya eğitim öğretim ortamları sorumlularını zorlamayacaktır .“Şartlar ve ortam bu normal veya bilindik özel yetenek için deneyimli ve hazırlıklıdır. Bu yetenekler için hazırlıklı olan ortamlar , sürekli-dinamik bir hızla değişen çağ ve onun etkileşimi-değişimi-gelişimi ile; ortaya çıkan birçok “yeni yetenekler veya temel bir özel yetenekten spesifikleşen parçalı-uçlu diyebileceğim bazı özel alan yetenekler için” yeterince alt yapılı değildir. Netleştirmek için, örneklendirmek gerekirse; Dil alanı özel yetenekli bir çocuğu tanılamak için , ülkemizde özel alan testleri şuanda mevcut değildir. Uygulanan özel yetenek tarama testleri, daha ziyade çocukları birkaç temel alanda özel yetenek taraması biçimindedir. Bu temel alanlar ise , özellikle genel yetenek kısmı için; alanları genelleme yoluyla belirlenmiş bir gurup tarama testi ve bilgiyi sorgulayan bireysel tarama testini içeren klasik tarzda, görsel ve metin okumaya, sayısal geometrik şekil okumaya dayalı ve bazı temel alanlarda bir bilgiyi sorgulayan yaklaşım ile genel zihinsel alan başlığında belirlenmiştir.
Testin özellikle görsel okumaya ve bilgiyi öğrenmeye çalışan bir yaklaşımda oluşu ve görsel okumanın pratikliği, ilerleyen çağsal etkileşim ile de çocukların, bu uygulama testlerindeki soru ve yaklaşım biçimine olan deneyimliliği, bilgiye ulaşmanın kolaylığı ile testin kolay çözülebilir olmasına neden olmuş ve testlerin ayrıştırıcı özelliğini azaltmıştır.
Bu vurguladığım nedenlerden dolayı, özel yetenekli çocukları belirlemede; bu uygulanan gurup tarama ve bireysel tarama testlerinin, özel yetenek ayrıştırıcılığı ve güvenirliği vs. Gibi önemli özellikleri, taramada etkin biçimde yer alamamaktadır.
Ayrıca testlerin uygulama biçimleri ve zamanlama yönüyle de ayrıştırıcılık etkisi sönmüştür.
Bunun yerine , özel yetenekli bir çocuğu keşfetmede kullanılacak olan yaklaşım , en erken evreye çekilerek, ailenin çocuğu ilk bebeklik evresinde gözleme dayalı veriler biriktirmesi ve okul ortamları evresinde de eğitim öğretim kısmıyla aile ve eğitim paydaşlarının; Çocuğu, gözleme dayalı , süreç odaklı, içsel dürtüler biçiminde , çocuğun kendisini arayışa sokarak ortaya koymaya çalıştığı yeteneğini fark etmeye , geliştirmeye , eğitmeye dayalı ;Uzun soluklu test veya araçlarla belirlenebilecek “tanılama ”tarama uygulamaları gerekmektedir. Eğer yetenek ayrıştırmasını, sürece ve gözleme dayalı uygulamalar ile yapabilirsek , özellikle yeteneklerin , genel yaklaşımlar ile değil ;özel spesifikleşmiş halde bulunan kısmıyla ilgilenmek ve keşfine uğraşmak , sonrasında uygun dönütlerle beslemek daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Yani, daha spesifik özel alan yetenekleri ayrıştırıcı testler, özel yetenekleri belirlemede uygun olacaktır. Çünkü , genel yetenek alanında tanılanarak özel yetenekli diye ölçümleme yapılan birçok çocukta ,genel zihinsel alanlarda var olması beklenen özellikle ;sözel alt alanları veya dil alanı kapsayıcı “dil yeteneği “olmadığı, kendi uygulamalarım -çıkarımlarım-yaklaşım biçimlerime rağmen deneyimlenmiştir. Genel zihinsel alan özel yetenekli tanılanmış bir çocuk , özellikle alt alanlarda sürece ve gözleme dayalı teste tabi tutularak yönlendirme yapılmalıdır. Çünkü genel zihinsel alan adı altında özel yetenekli ifadesinin hangi özel alanları kapsadığı net olmamakla birlikte, bu genel alanlardan çocuğu özel alanlara yönlendirme kısmında da, alt yapı eksikliği nedeniyle uygulayıcılar ve aile bazı zorluklarla karşılaşmaktadır. Ayrıca da , eğitim uygulamaları sırasında çocuk için genel yetenek ifadesi ve uygulama biçimiyle de ilgi ve yetenek alanı netleştirilmediği veya spesifik ayrım yapılmadığı için; hem özel yetenekli hem de özel yetenekliliği bulunmadığı halde, tarama testleri ayrıştırıcı geçerliği hataları nedeniyle özel yetenekli kabul edilerek merkezlere yönlendirilen normal çocuklarda, zaman kaybı olmaktadır .
Bunun sonucunda; Özel yetenekli çocuk için, özelleştirilemeyen yetenekleri için, yetenekleri ile kendini ortaya koyamadığı için iç motivasyon eksikliğine bağlı “öz mutluluk ”yoksunluğu ;
Özel yetenekli olmadığı halde eğitim ortamında bulunan normal bir çocuk için de ; normal yeteneklerini tanımlayamama , kendini normal yetenekleri ile ortaya koyamadığı ve çevrenin ondan yüksek beklentileri gibi nedenlerle iç motivasyon eksikliği kaynaklı öz mutluluk eksikliği oluşturabilmektedir.
Genel ifadesi yerine yetenekler için , daha özelleştirilmiş alanlar belirlenerek , uygulama alanları ve tarama testleri belirlenmelidir. Genel yetenekler dışında da , sanat veya spor dallarında henüz yönlendirmesi yapılabilecek uygun tarama testlerinin olmayışı da , bu alanlarda yetenekli olan çocuklarda burada bahsedilen “öz mutluluk “iç motivasyon ” itici güç yönüyle eksik kalmıştır. Bunun yanında çağsal etkileşim ile, genel çizgi ile belirlenmiş özel yetenekler, kendi içinde de spesifikleşmiş, yepyeni özel yetenek tanımlamasına ihtiyaç hissedilmeye başlanmıştır. Yukarıda örnek verdiğim dil özel yeteneği ve diğer alanlarda birçok yetenek bu duruma örnek verilebilir.
Aynı zamanda bu yeni özel yetenekli çocuklar için, günümüzdeki bu şartlar ve ortamlar; insan gerçeğinde ülke veya dünyanın, başta, politik-siyasi-kültürel-sosyolojik kırılmaları sonucunda, maddeci – somut düşünen yapısı ile senkronize olamaması ile düşündürücü-kaygı verici bir hal almaktadır .Diğer taraftan da bu özel yeteneklerin ve yetenekli çocukların, eskiye oranla farklılıkları ve üst düzey oluşları; ya da bilinmeyen ilk olanları için; ortamlar, yetersiz hale gelmiş olabilmekte veya spesifik bazı durumlar nedeniyle, üstün yetenekli / özel yetenekli /üstün zekalı çocuklarda, “bilinmedik kaygı yüksekliği , motivasyon eksikliği , kendini doğru ifade edememe, konsantrasyon eksikliği, sosyal uyumsuzluk , içe dönüklük, şartlara ve ortama uyumsuzluk , akademik başarısızlık vs. ekleyebileceğimiz ve en çok da “öz mutluluk “beslenme kaynaklarının belirlenememesi gibi, oldukça fazla kaygı verici sorunlar ortaya çıkabilmektedir.”
Bu ortaya çıkan sorunların nedenleri incelendiğinde; en sağlam veri kabul edebileceğim durumların başında, yukarıda ortaya koyduğum senkronize eksikliği yüzünden ;çocukların özel yeteneklerinin erken keşfinin sağlanamaması, uygun dönütlerle beslenememesi, çocuğun kendini ifade edebilmesi için uygun ortamların oluşturulamaması, aile ve eğitim öğretim ortamları pozisyonunda bulunanların konuya vakıf olamaması, çevrenin ve sosyal ortamların bilinçsiz tutum-davranış ve yaklaşımları, sosyo-ekonomik kültürel yapının kalıpsalcı -tabakalaşmış değişmeyen yüzü , eğitim politikaları, ülke şartları gibi başlıklar sayılabilir. Normalin üzerinde , akranlarına göre bir veya birkaç özel alanda yetenekli olan bir çocuğu öncelikle tanılamak , fark etmek en doğru ifade ile keşfetmenin ;hem aile, hem de okul ortamları paydaşları için daha fazla dikkat, önbilgi, deneyim ve sorumluluk ve en çok da çağ ile senkronize gerektiren bir durum olduğu-tüm yukarıda sayılan sorunların bertarafı ile- mümkün olabileceği ve önemliliği vurgulanmalıdır. Bu çerçevede ortaya koyduğum çıkarımlar ve sorunları, tek tek inceleyerek özel yeteneklilerde “öz mutluluk” gereksinimi ve halihazırda burada ele aldığım – onların kendi öz mutluluklarını sağlayamama – sorunlarını ortadan kaldırıcı bir yaklaşımın sergilenmesi için; öncelikle sorunların tanımlanması , kabul edilmesi ve çözüm önerileri ile bu konuya yön verilmelidir. Aksi halde, özel yetenekli bireyleri ve onların ortama kattıklarını ihmal etmiş oluruz. Öncelikle öz mutluluk kavramını tanımlayarak ve gerekliliğini vurgulayarak başlamak gerekmektedir.
Çocuklar yetenekleriyle var olduğunda mutlu olabilirler.
İNSANDA ÖZ MUTLULUK VE YETENEKLE İLİŞKİSİ
Her bir insanın, hayatını sürdürmesi ve yaşamında kendi ihtiyaçlar hiyerarşisi içinde çokça vurgulanmasa da; en temel olanı, kendi öz mutluluk gereksinimidir. İnsan, yaptığı ve yapmakta olduğu birçok bireysel ve sosyal işlerde, gün yüzüne çıkarmasa da; aslında kendi içsel mutluluğunu-öz mutluluğunu hedef koyar.
“Bunu belki de insanın içsel motivasyonu için bir itici güç olarak düşünmeliyiz.”
Aile ve eğitim öğretim ortamlarında “ödül” mekanizmasını tartışırken; çocukların motivasyonunda itici güç vazifesi için, belki de öne çıkarılarak beslenmesi de gereken bir ödüldür aslında “öz mutluluk. Özel yetenekliler ile normal bireylerin en can alıcı “itici güç-iç motivasyon” farklılığını da belirleyen “ödül ” mekanizmasının, doğru işletilmesi gerekliliği öne çıkarılmalıdır. Öz mutluluk sağlayıcı etkenler; normal bireylerde daha çok dışsal veya normal kabul edilebilecek sıradan somut ödül veya sonuç kazandırıcı durumlar olurken ,özel yeteneklilerde ,daha çok içsel kazanımlar ve süreç odaklı içsel doyum elde etme olarak öne çıkar .Bu iki ayrımı netleştirmek için örneklendirmek gerekirse ,
Normal bir bireyin öz mutluluğunu arayışları ve elde etmek için ortaya koyduğu davranış ve tutumlar, en çok günlük yaşayıştaki sonuç odaklı dışsal beklentileri ve somut ödül kazanımları ile sınırlı olurken; özel yetenekli bir bireyin öz mutluluk arayışı, en çok kendisini, tüm davranış ve tutumları ile özdeş olmuş olan yeteneklerini ifadesi ve sonucunda ifade ettiği şeyin , kendini ne kadar ortaya çıkarabildiği ile ilintili olur.
Somut bir örnek:
Gerçekten zeki ve özel yetenekli bir çocuk, katıldığı ortamlarda; kendini ifade ederken, eline geçecek olan somut bir sonuç/kazanım ile ilgilenmez. Daha çok kendi yeteneklerini tam olarak gösterip göstermediği ile ilgilenir. Daha net bir ifadeyle,
Özel yetenekli bir çocuk, herhangi bir ortama katıltıldığında;
”katıldığı ortamda kendini ne kadar ifade edebilmiş ve yapabileceğinin ne kadarını yapmıştır ?”kısmıyla ilgilenir.
“Örneğin, bir yarışmadadır ve 1.olmuştur. ”Yarışmanın sonunda aldığı ödülden çok, yarışma sırasında gösterdiği performansta, kendini ne kadar ortaya koyup koymadığı onu motive eder .Veya yarışmada derece alamadığını düşünelim: Bu durumda da , somut ödülü kaybetmesinden çok; kendi yeteneğini tam olarak gösteremediği için mutsuz olur. ”Çünkü özel yetenekli çocukların öz mutluluk kaynakları ,tamamen içsel kendi oluşturdukları itici güç görevindeki iç motivasyon sağlayıcı “kendilerini yeterince ifade etmeye dayalı” yetenekleridir. ”Özel yetenekli bir birey daha ilk çocukluk yıllarından itibaren, kendi yeteneklerini ifade etmek için , kendince çeşitli yollar bulur. Aile ve okul ortamlarının çocuğu fark edip, onu yetenekleriyle kabul etmesi bile ve geliştirmesi için çaba sarf ediyor olması; özel yetenekliler için, öz mutluluk sağlayıcı en büyük ödüldür.”
Günümüzde sıkça tartışılan , eski yıllara oranla ailelerin ve eğitim ortamlarının, ”çocukları neden bir türlü mutlu edemedikleri “sebepleri araştırılırken, bana göre yapılan en önemli yanlış; konunun muhataplarının, günümüzde yukarıda bahsettiğim yeni durumları ve değişikliğe uğrayan, yetenek anlamlandırmasını, yapamamalarıdır. Bundan 40/50 yıl önceki ödül mekanizması ile hareket eden bir aile veya eğitim ortamı sorumluluklarının, her şeyden önce gözden kaçırdıkları şey bana göre , Öz mutluluk itici güç gerçeğini görememe ve ödül mekanizmasını yanlış işletmeleridir.
“Öz mutluluk, her birey için en önemli itici güç görevi gören ödüldür.”
Bir çocuğun, farklılıklarını ve yeteneklerini doğru tespit edemeden çıkılmış her eğitim yaklaşımı; çocuklarda “öz mutluluk” sağlayamama riskini de beraberinde getirerek, bu konudaki kaygılarımızı arttırmalıdır. Örneğin, günümüzde her şeye ulaşmanın çok kolay olduğunu fark etmiş veya bu ulaşılabilirlik, somut anlamda da yaşam biçiminde canlı canlı yer alan çocuklarının, mutsuzluğundan yakınan ailelerin gözden kaçırdığı en temel sorun; çocuğunu, yetenekleri ile tanıyamaması ve ona öz mutluluk sağlayıcı ortamları oluşturamamasıdır .
“Bir çocuk için, en önemli şey ona somut kolay ulaşılabilir şeyleri sağlamaktan çok, ailenin onu iyi tanımış, isteklerini-beklentilerini tespit etmiş olması ile yeteneklerini fark ederek ona doğru ortamları sağlamış olmasıdır.”40 / 50 yıl önce bir oyuncağı elde edince mutlu olan bir çocuğun veya bilinçsizlik nedeniyle, yeterince ilgi gösterilmeyen ortamda yetişen bir çocuğun; öz mutluluk kaynağı, zorlukla elde edilen somut gereksinimler veya ilgi iken, bunların kolayca elde edildiği günümüzde doğmuş bir çocuğun öz mutluluk kaynağının aynı olmasını beklemek; yaşanılan ortamın çağsal ve sosyolojik değişimlerini fark edememiş olmaktan kaynaklanır. Diğer taraftan da, o dönem çocuğunun en iyi öz mutluluk sağlayıcı kaynağı; o günün şartları ile kendi yeteneklerini ifade etmede kullanabilecekleri – oyuncak araba , oyuncak bebek veya minicik bir ilgi vs. iken ;günümüzde yapay zeka tartışmalarına tanık olmuş veya o teknolojinin birçok ürünü ile tanışmış olan ve bilinçli veya bilinçsizce gösterilen aşırı ilgili aile ortamında yetişen bir çocuğun, öz mutluluk kaynağı, aşırı ilgi yerine ;sadece sevgi ve bugünün şartlarındaki teknolojik ürünler ile yeteneklerini ifade etmektir. Yukarıda başlarda vurguladığım, ilerleyen zaman ile eşdeğer değişen insanın gelişmişlik düzeyi , yetenekler için de vurgulanmalıdır .50/ 100 yıl öncesi yetenek olarak kabul edilebilecek herhangi bir özellik , ilerleyen gelişmişlik paralelinde herkesin yapabileceği sıradan bir yetenek halini almışken; günümüzde , bir bireyin kendi yeteneklerini ifade edişi ve onun sonuçsal kazanımları ile öz mutluluk sağlayıcılığı aynı kabul edilerek sergilenen her yaklaşım ,özel yetenekli bireylerde öz mutluluğunu sağlayamamış olmak gibi büyük bir sorunu da ortaya çıkarmaktadır.
Bu noktada, yeteneklerle ilgili yapılacak tanılama testleri dahil ;
özel yeteneklere ve özel yetenekli çocuklara belirlenecek olan tüm yaklaşım biçimlerinin de yeniden ayrıştırılarak belirlenmesi ve doğru bir alt yapı -zeminsel hazırlık başta olmak üzre , yeniden yapılandırılarak; kendini geliştiren , dinamik bir yapıda güncellenerek sistemli hale getirilmelidir. Öyle ki, bundan çok değil ; 10 / 15 yıl önce bilgisayar kullanabilen bir birey yetenekli kabul edilirken , günümüzde hızla ilerleyen teknolojik gelişmeler ile; bu yetenek anlamlandırması sıradanlaşmış, yapay zeka kurgulu robotları kullanıp , programlama , geliştirme konusunda mekanik alanda özel yetenekli bireylerin gereksinimi ön plana çıkmıştır. Yetenekler, doğuştan getirilen bir özellik olmasına rağmen; günümüz teknolojik gelişmeleri paraleli doğrultusunda ortaya çıkmış her durum;
bireylerde, temel yetenekler doğrultusunda spesifik yeteneklerin belirlenmesi, tanılama araçlarının güncellenmesi, eğitim öğretim metotlarının yeniden düzenlenmesi gibi gerekçeleri de beraberinde getirerek; özel yetenekli çocuklarda “öz mutluluk” gereksinimi ve öz mutluluk kaynaklarının da yeniden netleştirilmesini öne çıkarmıştır. Yani her geçen yıl , özel yetenekli bireylerin öz mutluluk beslenme kaynakları da ilerleyen çağsal gelişmeler ile farklılık, değişkenlik ve yenilikler ortaya çıkarmıştır. Yeteneklerin doğuştan getirildiği dikkate alınarak; yetenekler, spesifik eştirilerek çağsal senkronize ile bu çocuklarda öz mutluluk kaynakları gereksinimi sebebiyle yeniden belirlenmelidir. İçsel motivasyon özel yeteneklilerde normal bireylere göre daha gerekli bir itici güç olarak öne çıkarılmalıdır.
Bunun sağlanabilmesi de; öz mutluluk kaynaklarının, bu çocuklarda dış etkenlerden ziyade , içsel daha çok çocuğun duygularının kontrolünde olduğu bilinci ile, yeteneklerinin keşfi gelişimi ve ifadesi ile mümkün olacaktır. Bu yukarıda ortaya koyduğum veriler ve kendi deneyim ve çıkarımlarım doğrultusunda , yaptığım analizlerde; ülkemizde, özel yetenekli bireyler için şuana kadar elde edilmiş kazanımlar yetersiz olmakla birlikte, bu çocukların aileleri başta olmak üzre eğitim öğretim ortamlarının konuya ilgileri gün geçtikçe artmaktadır. Özellikle Bilsemler, bu çocukların eğitim öğretim noktasında öne çıkarılmalı ve desteklenmelidir. Çünkü Bilsem ’de eğitim alan özel yetenekli bir çocuk, özel yetenekli olmasına rağmen; bu ortamdan faydalanmayan özel yetenekli çocuklara göre ;öz mutluluk kaynakları bakımından daha şanslı ve farkındalık düzeyi daha yüksektir. Özellikle vurgulamakta yarar görüyorum ki , normal okullarda elde etiğim deneyimler ile Bilsem ’de elde ettiğim deneyim ve çıkarımlara baktığımda; Bilsem ’de eğitim alan çocuklar, yoğun bir tempoda (normal okul+Bilsem) etkinlik yapmalarına rağmen, diğer okullarda ortaya çıkan disiplin problemleri veya diğer “öz mutluluk” yetersizliği nedeniyle çocuklarda görülebilecek diğer sorunlar bakımından oldukça iyi bir mesafe aralığındalar.
Bunun sebeplerini düşündüğümüzde , Bilsem ’de yetenekleri ile keşfedilip geldiklerinin farkında olmaları bile , onlarda yüksek bir “öz mutluluk” sağlayıcı itici güç -iç motivasyon kaynağı olarak gözümüze çarpmaktadır.
Bunun yanında, yapılabilecek yeni düzenlemeler ve Bilsem ’de özellikle eğitim öğretim zamanlaması ( tam zamanlı +müfredat destekli + Özel alan eğitimi) ve diğer koşulların iyileştirilmesi ile; özel yetenekli çocuklarda ortaya çıkan yukarıda bahsettiğim; yüksek kaygı bozukluğu , konsantre eksikliği, dikkat yetersizliği, akademik başarısızlık, toplumsal uyumsuzluk, kendini ifade edememe, kendini kabulde yetersiz hissetme…vs. ve en önemli gördüğüm kendi yeteneklerini ifade edememeye dayalı “öz mutluluk” eksikliği ortadan kalkacaktır. Toplumsal etkileşim ile de sadece özel yeteneklilerde değil, normal bireylerde de temel ihtiyaç olan “öz mutluluk ” sağlanmış olacaktır. Çünkü sadece özel yeteneklilerde değil, her insan için , yaşamda en önemli itici güç görevi gören -kendini ve yeteneklerini ifadeye dayalı- içsel motivasyon sağlayıcı, ”ödül” görevinde muazzam bir güçtür “Öz mutluluk.”
